Zasady lotów w CTR

Na terenie naszego kraju mamy 15 portów lotniczych wchodzących w skład systemu cywilnych portów lotniczych. Wokół tych lotnisk rozciąga się strefa kontrolowana CTR (Controle Zone), w której operacje dronem podlegają szczególnym przepisom. Lot na terenie takiej strefy jest możliwy, jednak chcąc go wykonać, operator BSP musi postępować według określonych zasad. Dotyczy to wszystkich lotów, niezależnie od tego czy są rekreacyjne, sportowe, komercyjne czy szkoleniowe.

Niezastosowanie się do obowiązującego prawa jest traktowane jako przestępstwo, za które grozi kara pozbawienia wolności. Wbrew pozorom cały proces uzyskiwania zgody na lot w strefie CTR nie jest skomplikowany, a zgody są wydawane zazwyczaj bez problemu.

Warunki wykonywania lotów dronem w CTR

CTR rozciąga się zawsze od poziomu gruntu (GND) do określonej wysokości, wokół dużych lotnisk kontrolowanych. Najczęściej ma kształt elipsy wydłużonej w osi pasa portu lotniczego.

Dokładne warunki wykonywania lotów w tych strefach w Polsce określa Polska Agencja Żeglugi Powietrznej (PAŻP), natomiast przepisy określające zasady wykonywania lotów to:

• załącznik nr 6 (modele latające) oraz 6a (bezzałogowe statki powietrzne używane do celów innych niż rekreacja i sport) do Rozporządzenia Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 26 marca 2013 r. w sprawie wyłączenia zastosowania niektórych przepisów, ustawy Prawo lotnicze do niektórych rodzajów statków powietrznych oraz określenia warunków i wymagań dotyczących używania tych statków
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 20 grudnia 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wyłączenia zastosowania niektórych przepisów ustawy – Prawo Lotnicze do niektórych rodzajów statków powietrznych oraz określenie warunków i wymagań dotyczących używania tych statków.

Według nich w strefach CTR wykonywane mogą być:

• jedynie operacje w zasięgu wzroku (VLOS);
• loty dronem, którego MTOM nie może przekraczać 25 kg;
• operacje zgłoszone do PAŻP na minimum 3 dni robocze przed datą realizacji.

Wyjątkiem od tej reguły są:

1. Sytuacje, w których waga BSP nie przekracza 0,6 kg, pod warunkiem wykonywania lotów w odległości większej niż 1 km od granicy lotniska do wysokości maksymalnie 30 metrów lub do wysokości najwyższej przeszkody (takie jak: drzewa, budynki mieszkalne czy inne obiekty budowlane znajdujące się do 100 metrów od operatora);
2. Sytuacje, w których waga BSP nie przekracza 25 kg, a operacje odbywają się w odległości większej niż 6 km od granicy lotniska i do maksymalnej wysokości 100 metrów nad poziom terenu.

Jak zgłosić operację VLOS w CTR?

Uzyskanie warunków do lotów w CTR określanych przez PAŻP, dokonuje się poprzez wysłanie specjalnego formularza zgłoszeniowego. Jest to jedna strona A4, na której należy uzupełnić poszczególne pola. Formularz wraz ze wzorem wypełniania dokumentu można znaleźć na stronie PAŻP w sekcji poświęconej dronom.

Wypełniony wniosek (wraz z ręcznym podpisem) należy zeskanować i wysłać na adres mailowy PAŻP (drony@pansa.pl) na 3 dni robocze przed datą planowanego lotu. Wniosek można też wysłać listownie, ale należy wziąć pod uwagę, że termin 3 dni liczy się od momentu dostarczenia wniosku, a nie od daty wysyłki. Niedotrzymanie tego terminu bądź błędnie wypełnione zgłoszenie może skutkować odmową. Na adres mailowy operatora BSP, podany we wniosku, zostają przesłane przez PAŻP warunki wykonywania lotu. Na tym etapie w dalszym ciągu nie posiada się zgody, a jedynie warunki lotu. Przed rozpoczęciem lotów należy połączyć się bezpośrednio z wieżą lotniska (TWR) i poprosić o zgodę. Ważne jest, by kontaktować się z numeru telefonu, który wpisany został na wniosku. Kontroler ma prawo nie wydać zgody bądź podać inne warunki lotu, zalecić przełożenie lotu na inną godzinę bądź na dzień zapasowy. Po zakończonych lotach również należy wykonać telefon na TWR z informacją o zakończonym locie.

O czym należy pamiętać?

Jedyny kontakt operatora z kontrolerem ruchu lotniczego odbywa się poprzez łączność komórkową. Kontroler nie widzi bezzałogowca na radarze, korzysta jedynie z informacji, które otrzymuje telefonicznie. Z tego względu zarówno każde rozpoczęcie jak i zakończenie lotów powinno być zgłoszone na wieżę.

Podczas wykonywania operacji BSP operator powinien być dostępny pod numerem telefonu podanym w formularzu do kontaktu z TWR, w sytuacji gdyby to kontroler ruchu lotniczego musiał skontaktować się w celu nakazania przerwania operacji lotniczej z wykorzystaniem drona.

Warto pamiętać, że na jednym formularzu można podać kilka terminów i lokalizacji, w jakich operator planuje odbyć loty. Dobrze jest podawać także terminy zapasowe – zwiększa to szanse na uzyskanie zgody w innym terminie bez ponownego wysyłania formularza.

Operator drona zawsze obowiązkowo musi ustąpić pierwszeństwa drogi innym użytkownikom przestrzeni powietrznej i ponosi pełną odpowiedzialność za uniknięcie kolizji, niezależnie od uzyskanych warunków lotów i pomimo posiadania zgody na wykonanie operacji lotniczych od TWR.

Wbrew pozorom cały proces uzyskiwania zgody na lot w strefie CTR nie jest skomplikowany, a zgody są wydawane zazwyczaj bez problemu. Jeśli jednak na jakimkolwiek etapie nie otrzymamy zgody bądź zgoda zostanie cofnięta – należy bezwzględnie się do tego zastosować.